Springe direkt zu Inhalt

1 sierpnia 1944: z powstania warszawskiego do pracy przymusowej

1 sierpnia 1944 wybucha powstanie warszawskie. Dwoje świadków, kobieta i mężczyzna, opowiadają o polskim zrywie i jego skutkach.

Fragmenty dwóch relacji audio składają się na opowieść dwojga uczestników powstania warszawskiego. Wraz z wielką grupą mieszkańców Warszawy zostali oni wywiezieni do Niemiec. Alicja K. trafiła do obozu koncentracyjnego, Zbigniew D. do fabryki. Ich opowieści odzwierciedlają cząstkę dramatycznych losów mieszkańców stolicy Polski.

Z powstania warszawskiego do pracy przymusowej, fragmenty relacji Alicji K., byłej więźniarki obozu koncentracyjnego, i Zbigniewa D., byłego robotnika przymusowego, archiwum „Praca przymusowa 1939–1945”, długość: 15:43 min., zdjęcie Alicji K: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa, koncepcja i montaż: Tobias Kilgus, Cord Pagenstecher, Ewa Czerwiakowski © Freie Universität Berlin 2014

Z powstania warszawskiego do pracy przymusowej

1 sierpnia 1944 w okupowanej Warszawie zaczęło się zbrojne powstanie polskiego podziemia. Walkę z przeważającymi siłymi okupanta aktywnie wspierała ludność cywilna. Powstanie trwało 63 dni i było jedną z najbardziej brutalnych bitew drugiej wojny światowej: zginęło 18 tysięcy powstańców; jednostki SS i oddziały pomocnicze wymordowały blisko 180 tysięcy cywilów. Podczas walk doszło do bezprecedensowego wypędzenia całej ludności stolicy. Około 150 tysięcy mieszkańców Warszawy wywieziono do Niemiec, 60-80 tysięcy znalazło się w obozach koncentracyjnych. Jesienią 1944 zrównana z ziemią na rozkaz Hitlera Warszawa była bezludną pustynią ruin.

Noty biograficzne

Alicja K., była więźniarka obozu koncentracyjnego

  • 1927: urodzona w Warszawie
  • 1939: początek okupacji, zubożenie rodziny
  • sierpień 1944: udział w powstaniu warszawskim
  • przez obóz przejściowy (Dulag 121) w Pruszkowie i KL Großrosen trafia do KL Ravensbrück
  • od jesieni 1944 do wiosny 1945 pobyt w podobozie w Ludwigsfelde-Genshagen i praca na rzecz firmy Daimler-Benz-Motoren GmbH
  • maj 1945: wyzwolenie przez wojska amerykańskie po dwóch tygodniach marszu śmierci; powrót do Polski

Relacja:

  • Interview za210 »
  • długość relacji: 3 godz. 58 min., data nagrania: 22.11.2005, 8.3.2006, język: polski

Zbigniew D., były robotnik przymusowy

  • 1929: urodzony w Warszawie
  • 1939: początek niemieckiej okupacji, kontakty z ludnością żydowską
  • od 1943: udział w tajnych kompletach, działalność w harcerstwie
  • Od 1 sierpnia do początku września 1944 walczy w powstaniu warszawskim.
  • Przez Dulag 121 w Pruszkowie trafia do KL Sachsenhausen i KL Buchenwald, skąd wysłany zostaje do Braunschweigu.
  • praca w fabryce przetwórstwa jarzyn w Braunschweigu
  • kwiecień 1945: ucieczka z Braunschweigu, wyzwolenie pod Hanowerem
  • listopad 1945: powrót do Polski
  • od lat 90. działalność w Związku Powstańców Warszawskich

Relacja:

  • Interview za204 »
  • długość relacji: 6 godz. 55 min., daty nagrania: 20.5.2005, 1.6.2005, 7.6.2005, język: polski